Välj språk här Välj språk här

Een half blad papier

De laatste verhuiswagen was vertrokken; de huurder, een jonge man met een rouwband om zijn hoed, ging nog één keer door het appartement om te kijken of hij iets vergeten had. – Nee, hij had niets vergeten, helemaal niets; en hij ging naar buiten, de vestibule in, vastbesloten om niet meer te denken aan wat hij hier had meegemaakt. Maar kijk, in de vestibule, naast de telefoon, hing een half blad papier, en het stond volgeschreven in verschillende handschriften, sommige netjes met inkt, andere neergekalkt met grijs of rood potlood. Daar stond het, heel dit mooie verhaal, dat zich in de korte tijd van twee jaar had afgespeeld, alles wat hij wilde vergeten stond daar, een stuk mensenleven op een half blad papier.

Hij pakte het blad, het was stralendgeel kladpapier. Hij legde het op de schouw van de tegelkachel in de salon, en voorover gebogen las hij. Eerst stond daar haar naam: Alice, de mooiste naam die hij toen kende, want het was die van zijn verloofde. En haar nummer – 151,1. Het zag eruit als het nummer van een psalm in de kerk. Toen stond er: Bank. Dat was zijn werk, het heilige werk voor dagelijks brood, huis en echtgenote; de basis van het bestaan. Maar het was doorgestreept! Want de bank was omgevallen, maar gered en overgenomen door een andere bank, doch pas na een korte tijd met veel onrust.

Toen kwam het: Bloemist en Huurkoetsier. Dat was de verloving, toen had hij zijn zakken vol geld.

Daarna: Meubelhandel, Behanger. Hij bouwt een nestje. Transportbedrijf: ze verhuizen.

Bespreekbureau opera: 50.50. Ze zijn pasgetrouwd en gaan ‘s zondags naar de opera. Hun mooiste momenten als ze zelf stil moeten zitten en elkaar vinden in de schoonheid en harmonie van het sprookjesland aan de andere kant van het doek.

Nu volgt er een mannennaam die doorgestreept is. Dat was een vriend die een bepaalde positie in de maatschappij had veroverd maar die de voorspoed niet aankon, en eraan ten onder ging, reddeloos, en een tijdje moest verdwijnen. Zo vergankelijk is het!

Hier lijkt er iets nieuws te zijn gebeurd in het leven van het echtpaar. Er staat, in een vrouwenhandschrift, met potlood: “Hulp.” Welke hulp? – Oh ja, die met de grote mantel en het vriendelijke, medelevende gezicht, die met haar zachte voetstappen nooit door de salon loopt, maar door de gang naar de slaapkamer gaat.

Onder haar naam staat Dokter L.

Nu duikt er voor het eerst de naam van een familielid op. Er staat: “Mamma”. Dat is zijn schoonmoeder, die zich discreet afzijdig had gehouden om de pasgetrouwden niet te storen, maar waar nu in tijden van nood een beroep op wordt gedaan, en die graag komt omdat ze nodig is.

Hier begint een stuk geklieder in blauw en rood. Uitzendbureau: Het dienstmeisje is vertrokken, of er moet een nieuwe aangesteld worden. Apotheek. Hm! Het wordt somber! Melkboer. Er wordt melk besteld, tuberkelvrij.

Kruidenier, Slager etc.! Het huishouden begint per telefoon te gaan, de vrouw des huizes is niet op haar plaats. Nee. Want zij ligt te bed.

Wat er toen volgde, kon hij niet lezen, want zijn blik werd troebel, zoals het moet zijn voor een drenkeling in zee als hij door zout water kijkt. Maar daar stond: Begrafenisonderneming.

Dat zegt toch genoeg! – Een grote en een kleine, impliciet, kist. En tussen haakjes stond geschreven: stof.

Toen stond er niets meer! Stof was het einde; en zo is het.

Maar hij nam het stralende papier, kuste het, en stak het in zijn borstzak.

In twee minuten had hij twee jaar van zijn leven doorleefd.

Hij liep niet gebogen toen hij naar buiten ging; integendeel, hij liep met opgeheven hoofd, als een gelukkig en trots mens, want hij vond dat hij toch het mooiste had bezeten. Hoeveel arme zielen hadden dat nooit gehad!

 

Översatt av Marije van Velzen

European Commission, DG Translation
Marije.VAN-VELZEN@ec.europa.eu  

 

 Some notes on the translation of “Ett halvt ark papper” by August Strindberg into Dutch.

By Marije van Velzen

 

The old-fashioned language was not a real problem to translate into Dutch. Many things could be translated quite literally:

Flyttningslasset: verhuiswagen, we still use this rather old word. Originally there would have been horses pulling the wagon/wagen, nowadays we use the same word for a modern truck.

Till sängs: in Dutch, te bed is very old, but still used. In modern-day language we would say in bed.

Other solutions for making the text sound 100 years old I found in a synonym dictionary. I strived for authenticity and the same compact language that Strindberg used. At the same time I felt that students should be able to understand the language (see sorgflor). That was the big challenge with this text.

 

Some translation problems/surprises:

 

Sorgflor exists in Dutch: rouwfloers, but nowadays nobody will understand it. Therefore I chose to use rouwband (mourning band or crape, sorgband) which is still used in sports and certain official occasions.

 

Rödpenna = rödpänna = röd blyertspenna. Initially I just read this as a red pen, which sounded too modern, then SAOB explained this is a kind of red pencil.

 

Sol-gult konceptpapper = manilapaper, which according to google images can be bright yellow. I saw Strindberg made a new compound of sol and gul by adding a hyphen. I think he literally meant the paper was radiating like the sun, and not sun bleached (=pale) as suggested by others. Especially since the man puts it in his breast pocket at the end. I think the paper radiates warm memories and he uses it to warm his heart. This is why I translated this as stralend (radiating, strålande)

 

Frun – barnmorska would be vroedvrouw. But shortening it to vrouw (kvinna, woman) would not be understood as referring to a midwife, it would be too general. Therefore I chose hulp.

Hulp might refer to a cleaning lady but also to a kraamhulp/kraamverzorgster who assists a midwife at a home birth and takes care of mother and baby the first 10 days or so.

 

Tuberkelfri – much to my surprise, I discovered the word tuberkelvrij is still used in Dutch. It is used in tuberkelvrij vee, which means livestock which has been tested to be free of tuberculosis. Apparently, this needs to be the case if their milk is to be sold raw, without pasteurisation. No translation problem there.

 

Kista. Av stoft – It is clear that he is referring to “ashes to ashes, dust to dust”. But it is still unclear to me what Strindberg meant by av stoft. At first sight, it could mean that the coffins were made of textile, which sounds unlikely. Then I found out in SAOB that there is a way of decorating wallpaper and coffins with glue and hair particles or textile-dust. Is that what Strindberg meant? I don’t know. That’s why I used a translators’ trick of the trade: “when in doubt, leave it out”. I just translated this as stof (dust), ignoring the preposition. In Dutch, this could be interpreted as lining for the coffin, literally as dust, or as a coffin made out of textile. That is just as (un)clear as the original and therefore I think it is good enough.